„Święta Góra Grabarka w fotografii Jana Słodowskiego” to tytuł wystawy prezentującej unikatowe fotografie wykonywane podczas święta Przemienienia Pańskiego w II połowie XX wieku. Wystawa towarzyszy tegorocznym obchodom jubileuszu 75-lecia istnienia prawosławnego monasteru, założonego na Świętej Górze Grabarce w 1947 roku. Przygotowana wspólnie przez Fundację im. Księcia Konstantego Ostrogskiego oraz Dekanalny Instytut Kultury Prawosławnej wystawa prezentowana jest m.in. w Białymstoku, Drohiczynie i Siemiatyczach.

Otwarcie wystawy w Siemiatyczach odbędzie się 8 lipca o godz. 18.00 przy ul. Zaszkolnej 1. Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie pokaz 18-minutowego dokumentu „Prawosławie na Podlasiu” zmontowanego przez Jana Słodowskiego z materiałów archiwalnych z lat siedemdziesiątych XX wieku.

Wystawę będzie można oglądać w Siemiatyczach do 4 sierpnia. W Grabarce będzie prezentowana od 5 do 29 sierpnia br.

Jak czytamy na stronie internetowej fundacji www.ostrogski.pl:

Jan Słodowski urodził się w 1954 roku w Wajkowie koło Mielnika, skąd pochodzą jego dziadkowie, od dzieciństwa mieszka w Warszawie, a obecnie również w Cisówce nad zalewem Siemianówka. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Do 2018 roku pracował w Filmotece Narodowej w Warszawie, której był wieloletnim wicedyrektorem. Jest krytykiem i historykiem filmu, autorem artykułów, monografii i leksykonów o tematyce filmowej, takich jak „Wojciech Has. Rupieciarnia marzeń”, „Gwiazdy światowego kina”, „Leksykon polskich filmów fabularnych” (współautor). Jego drugą wielką pasją jest fotografia. Swoje zdjęcia publikował w prasie i książkach, zrealizował wiele wystaw indywidualnych, zdobywając liczne nagrody. Prace Jana Słodowskiego można było obejrzeć m. in. w Białymstoku na wystawach „Tęczą malowane” i „Sztetle i metropolie”.

Jan Słodowski jest autorem być może największej na świecie kolekcji zdjęć Świętej Góry Grabarki, pochodzących z drugiej połowy XX wieku. Liczy ona około dwóch tysięcy fotografii. Najważniejsze na niej uroczystości, święta Przemienienia Pańskiego, fotografował od początku lat siedemdziesiątych. Na zdjęciach utrwalił nastrój modlitwy, podniosłości, hierarchiczności, ale też święta, na które zjechali ludzie mnóstwem furmanek, motocykli, rowerów, przyszli pieszo po piaszczystych wtedy i zakurzonych drogach. Rozłożyli po uroczystościach płachty, na nich chleb, pomidory, jajka, jabłka, które na Spasa poświęcili. Mężczyźni na murkach, kobiety na murawie, dzieci w ruchu.

Na wystawie mamy oblicza hierarchów, którzy odeszli, jak metropolity warszawskiego i całej Polski Bazylego (Doroszkiewicza), władyki łódzkiego i poznańskiego Szymona (Romańczuka), wrocławskiego i szczecińskiego Aleksego (Jaroszuka), mnichów, jak Nikona (Potapczuka), proszącego o ofiary na Świętą Górę. Są twarze wielu duchownych i mnóstwa wiernych, jeszcze młodych, jeszcze w sile wieku. Większości z nich nie ma wśród nas. Ale wystawa przywołuje ich, pokazując na świętym i bliskim dla nich miejscu, na które jakże często przybywali co roku.

Wystawa pokazuje dawną Grabarkę, która w podobnej formie istniała przez setki lat – jeszcze ze starą drewnianą cerkwią z końca XIX wieku, starą studzienką ze świętą wodą, nieotoczoną kamiennym murem, tylko żerdziami, ze ścieżkami i drogami wydeptanymi ludzkimi stopami, a nie kołami samochodów, nieotoczoną jeszcze murem straganów.

Fotografii z XXI wieku nie proponujemy. Grabarka wchodziła wtedy w czas współczesnego, nowoczesnego sanktuarium. To naturalna kolej losu. Ale i zmiana nastroju i klimatu.