1 stycznia 2024 roku weszły w życie przepisy zakazujące sprzedaży napojów energetyzujących (napojów zawierających kofeinę lub taurynę w proporcji przewyższającej 150 mg/l kofeiny lub tauryny, z wyłączeniem substancji występujących w nich naturalnie) osobom poniżej 18. roku życia.

Nowelizacja ustawy o zdrowiu publicznym z 17 sierpnia 2023 roku wprowadziła zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny (tzw. energetyków) osobom poniżej 18. roku życia oraz zakazuje ich sprzedaży na terenie szkół i innych jednostek oświatowych oraz w automatach.

Nowelizacja zobowiązuje też producentów lub importerów takich napojów do oznaczenia opakowań widoczną, czytelną oraz umieszczoną w sposób nieusuwalny i trwały informacją o treści „Napój energetyzujący” lub „Napój energetyczny”. 

Osobie, która złamie zakaz i sprzeda taki napój osobie poniżej 18 roku życia będzie groziła grzywna do 2 tys. zł. Z kolei producentom i importerom, którzy nie dopełnią obowiązku oznaczania napojów będzie groziła grzywna do 200 tys. zł, a nawet kara ograniczenia wolności.

Nowe przepisy mają być odpowiedzią na raport Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Instytutu Badawczego, z którego wynika, że 2,1 proc. dzieci w Polsce w wieku 3-9 lat regularnie spożywało napoje energetyzujące, natomiast w przypadku młodzieży (w wieku 10-17 lat) było to odpowiednio 35,7 proc. chłopców i 27,4 proc. dziewcząt.

Badania wskazują, że powikłania sercowo-naczyniowe należą do najczęściej występujących wśród młodzieży spożywającej napoje energetyzujące. Zaburzenia ze strony układu krążenia obejmują: zwiększony krótkotrwały wzrost ciśnienia krwi i częstotliwości uderzeń serca oraz spadek mózgowego przepływu krwi z powodu spożytej kofeiny. Chociaż większość z wymienionych zaburzeń wiązana jest ze spożyciem kofeiny, to inny składnik napojów energetyzujących – tauryna, ma także potencjalny wpływ na pracę serca poprzez modulację uwalniania wapnia. Co więcej, jej działanie nasila się, gdy tauryna i kofeina są przyjmowane razem, co może stanowić problem, biorąc pod uwagę, że sama tauryna może zarówno podwyższać jak i obniżać ciśnienie krwi. Wymienione niekorzystne objawy ze strony serca nasilają się u młodych konsumentów, którzy deklarują spożycie jednego lub więcej napojów w krótkim okresie.

Źródło: Instytut Sportu - Państwowy Instytut Badawczy, Napoje energetyzujące a zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce, Zakład Fizjologii Żywienia i Dietetyki. Warszawa